Waarde van 3D binnen WIBON
Léon olde Scholtenhuis
Vanuit de graafsector en het Kadaster bestaat al een tijd de vraag wat de meerwaarde is die 3D modellering en -visualisatie kan brengen binnen de informatieuitwisseling tussen stakeholders in de graafketen. Binnen 4TU-verband (Universiteit Twente civiele techniek, TU Delft geomatics en TU Eindhoven bouwkunde) Is de meerwaarde van 3D onderzocht. Het eindrapport (hier te openen) licht de volgende bevindingen te
Ten aanzien van het huidige gebruik van 2D in de context van KLIC:
Zijn er sterke punten, te weten: de snelheid van informatielevering, de centrale portal voor alle netinformatie en standaardisatie van uitgewisselde gegevens.
Zijn er verbeterpunten, te weten: gebrek aan z-coördinaten of diepte-informatie en beperkte betrouwbaarheid en nauwkeurigheid van uitgewisselde data.
Er is een overwegend grote behoefte aan 3D vanuit de sector. Deze behoefte verschilt per type graafketenpartij.
Er zijn acht use cases (gebruikstoepassingen) waarbij 3D meerwaarde biedt. Dit zijn:
1. het oriënteren op projectlocatie.
2. het verkennen van complexiteit.
3. het maken van een ontwerpplan.
4. het ontwerpen van een tracé.
5. het voorbereiden en uitvoeren van een gestuurde boring.
6. het bepalen van proefsleuflocaties.
7. het ondersteunen van uitvoeringswerkzaamheden.
8. het integreren van de ondergrond in ruimtelijke vraagstukken.
Een vergelijking van 2D en 3D viewers ten aanzien van de criteria gemak, geschiktheid en communicatiepotentieel levert de volgende inzichten.
3D wordt op de criteria gemak en geschiktheid gemiddeld genomen lager dan of gelijk aan 2D.
Beoordelingen van 3D hebben overwegend een kleinere spreiding ten opzichte van 2D.
3D scoort relatief hoog als potentieel middel voor communicatie met collega’s.
3D visualisaties hebben momenteel tekortkomingen, maar zetten wel aan tot ‘3D-denken’.
Er zijn randvoorwaarden voor toepassing van 3D. Deze hebben te maken met:
Betrouwbaarheid en nauwkeurigheid van brondata.
Standaardisering van datavisualisatie en registratie.
Actualiteit van ingemeten gegevens.
Opwaardering van (registratie)systemen
Uitwerking van 3D registratie-behoefte
Risico op schijnveiligheid
Gebruiksvriendelijkheid van viewers
Investeringen en transitiekosten
Trainingen en opleidingen.
Fasering van een transitie naar 3D
De randvoorwaarden en use cases zijn om te zetten naar een roadmap.